Afgelopen dinsdag vond er een debat plaats in de commissie Infrastructuur van de Tweede Kamer. Tijdens dit debat werd onder andere het alcoholslot besproken, een onderwerp dat recentelijk weer in de media is verschenen, zoals bij het AD, NOS en NRC.
Wat is een alcoholslot?
Een alcoholslot is een apparaat dat meet of de bestuurder alcohol heeft gedronken. Als er te veel alcohol in de adem zit, start de auto niet (Fonds Slachtofferhulp, 2023).
Huidige Discussie
Recentelijk kwam het onderwerp opnieuw in de media na een onderzoek van Ipsos I&O (2025), waaruit blijkt dat 43% van de respondenten voor een alcoholslot bij ‘first offenders’ is en 84% voor toepassing bij veelplegers. Opvallend is dat het onderzoek vooral gericht was op jongeren onder de 26 jaar.
Tijdens het debat (4:30:25) gaf de minister aan: ‘Het is de vorige keer misgegaan, ook door juridische en technische zaken. We gaan dus nu echt kijken of we dit alsnog kunnen doen.’ Gezien de fundamentele problemen die de vorige keer speelden, roept deze uitspraak vragen op.
Voordelen van een alcoholslot
Een alcoholslotprogramma verkleint de kans op herhaling (recidive) en blijkt volgens een onderzoek uit 2007 effectiever dan het intrekken van het rijbewijs (Bjerre & Thorsson, 2007). Daarnaast stelt het SWOV (2023) dat de huidige straffen, zoals de Lichte Educatieve Maatregel Alcohol (LEMA) en de Educatieve Maatregel Alcohol (EMA), niet aantoonbaar effectief zijn in het verminderen van recidive.
Nadelen van een alcoholslot
Het meest genoemde nadeel is de hoge prijs. In België kost het tussen de €2.500 per jaar en €4.100 voor drie jaar (MijnBoete.be, 2024). Het is aannemelijk dat in Nederland vergelijkbare kosten zouden gelden. Het idee dat schaalvoordelen de kosten zouden verlagen, lijkt onrealistisch, gezien de hoge prijzen in andere landen waar het alcoholslot al wordt toegepast.
Daarnaast brengt het alcoholslot veiligheidsrisico’s met zich mee. Zelfs bij de proef in 2008 traden technische storingen op die gevaarlijke situaties veroorzaakten (NOS, 2015). Daarnaast is het apparaat relatief eenvoudig te omzeilen (NOS, 2014).
Juridische problemen
Tussen 2010 en 2015 kende Nederland al een alcoholslotprogramma. In 2015 werd deze regeling door de Raad van State (2015) onverbindend verklaard, omdat onvoldoende rekening werd gehouden met individuele omstandigheden, wat leidde tot ongelijkheid en willekeur.
De Hoge Raad (2015) oordeelde daarnaast dat het alcoholslot dubbel bestraffing inhield, wat in strijd is met de wet. Hierdoor werd het programma beëindigd en mochten er geen nieuwe zaken worden gestart.
Waarom we geen alcoholslot moeten willen
Het alcoholslot schendt basisrechten: het leidt tot dubbele bestraffing, is onredelijk duur, kan gevaarlijke situaties veroorzaken en heeft in de praktijk niet het gewenste effect. Een herinvoering zou waarschijnlijk leiden tot dezelfde problemen als voorheen: hoge kosten, gebrekkige effectiviteit en juridische complicaties.
Een ezel stoot zich geen twee keer aan dezelfde steen. Jij wel?
